Zobacz również
Pałeczki Salmonella odkryte w 1885 r. przez amerykańskiego weterynarza Daniela E. Salmona wciąż stanowią jeden z najczęstszych czynników etiologicznych zatruć pokarmowych.
Najgroźniejsze z nich to: S. typhi , wywołujący dur brzuszny i S. paratyphi powodujący dury rzekome.
Pozostałe serotypy wywołują zapalenie jelita ,a człowiek zakaża się nimi poprzez:
• żywność zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu, myszy, szczurów)
• produkty żywnościowe pochodzące od zakażonych zwierząt (jaja, mięso, mleko)
• kontakt z kałem osób chorych i nosicieli
Szczególnie niebezpiecznym nośnikiem pałeczek są produkty zawierające surowe jaja (majonezy, kremy, tortu, leguminy, lody) oraz rozdrobnione przetwory mięsne (galaretki, pasztety, pierogi). Poddanie jedzenia obróbce termicznej (gotowanie, smażenie, pieczenie) skutecznie zabija bakterie Salmonella.
Pałeczki Salmonella wywołują dolegliwości żołądkowo-jelitowe zwykle po 6 - 72 godzinach od zakażenia. Objawami zatrucia są bóle brzucha, gorączka, dreszcze, biegunka, często nudności lub wymioty, a w konsekwencji odwodnienie. W przypadku wystąpienia objawów chorobowych należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. U niemowląt, małych dzieci, osób z obniżoną odpornością lub u osób w podeszłym wieku choroba może przebiegać ostrzej, ze zmianami w narządach wewnętrznych, stawach, z zapaleniem opon mózgowo - rdzeniowych.
Po przebyciu choroby pałeczki mogą być usuwane z kałem przez kilka dni, tygodni lub miesięcy-jest to tzw. bezobjawowe nosicielstwo. Może się też zdarzyć tzw. stałe nosicielstwo, czyli, po przebyciu choroby bakterie Salmonella mogą pozostać w przewodzie pokarmowym, najczęściej w przewodach żółciowych i będą wówczas wykrywane w badaniu mikrobiologicznym. Dotyczy to jednak niemal wyłącznie serotypów wywołujących dur brzuszny i dury rzekome, które w Polsce występują bardzo rzadko. Pozostałe serotypy prawie nigdy nie powodują stałego nosicielstwa.
U niektórych osób zatrucie pokarmowe może mieć bardzo łagodny przebieg, lub objawy mogą wcale nie wystąpić. Wówczas osoba zakażona pałeczkami Salmonella nie ma świadomości bycia nosicielem.
Nosicielstwo pałeczek Salmonella można wykryć w badaniu mikrobiologicznym kału. Badanie przeprowadza się u osób objętych nadzorem epidemiologicznym po przebytym zatruciu, u osób ze styczności z chorym oraz u tzw. branżowców.
Okresowe badania kału w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella są zlecane przez lekarza medycyny pracy osobom wykonującym pracę na stanowiskach związanych z wytwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją lub przechowywaniem nieopakowanej żywności, wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz leków doustnych, przygotowaniem i wydawaniem posiłków , a także myciem naczyń i pojemników przeznaczonych na żywność, wodę lub na leki.
Badaniami powinny być objęci również pracownicy zakładów opieki zdrowotnej, żłobków, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych, przedszkoli i innych miejsc przebywania dzieci do lat 6.
Informacja o sposobie wykonania badań jest dostępna pod adresem